Vochtfolder of "Waardoor ontstemt uw piano"
De belangrijkste oorzaken zijn u zelf en de natuur. Doordat het ’s zomers warm en vaak vochtiger is gaat het hout uitzetten en vergroot de zangbodem de druk op snaren. En omdat het in de winter koud is gaat de verwarming in de meeste ruimtes aan. Hierdoor wordt de lucht uitgedroogd, want warme lucht kan tenslotte meer vocht bevatten dan koude, is de wet van de natuurkunde.
In de zomer gaat dus door het vergroten van de spanning op de snaren de toonhoogte omhoog, in de winter door het verminderen van de spanning gaat de toonhoogte omlaag. Een bekend gegeven, met name bij bespelers van snaarinstrumenten.
Vuistregel
U kunt er vanuit gaan dat bij elke 11-12°C temperatuurstijging de relatieve luchtvochtigheid halveert.
Dus als het buiten 8°C is en het binnen rond de 20°C is, is daardoor de luchtvochtigheid binnen gehalveerd. (ten opzichte van buiten)
Een voorbeeld uit de praktijk:
Bij een klant met een goede buiten thermo- en hygrometer gaf deze 2°C met 97% aan. Binnen was het 18°C en 33%.
De net gerestaureerde zangbodem van zijn vleugel had zeven (!) nieuwe scheuren.
Wat te doen als het te droog wordt
Probeer de relatieve vochtigheidsgraad tussen 45% en 55% te houden!
Als het droog wordt - vooral tijdens een (nacht)vorst periode - moet u voor bevochtiging van de lucht zorgen. Dit gaat het best met een luchtwasser of -bevochtiger die geen damp of stoom afgeeft. Omdat deze de hele kamer bevochtigen profiteert hiervan niet alleen de piano, maar ook het parket, de kasten, en niet in de laatste plaats uzelf. Raadzaam is hierbij te letten op stille luchtbevochtigers met een laag stroomverbruik en liefst ook zonder filters. (vaak verkrijgbaar onder de naam "luchtwasser”) Let u ook op het onderhoud omdat de luchtbevochtiger toch 24 uur per dag aan staat gedurende de verwarmingsperiode, dus bijna de helft van het jaar.
Het meest ideaal voor uw piano of vleugel is het ‘Piano Life Saver’ systeem, van Dampp Chaser.
Dit is een geautomatiseerd systeem dat in uw instrument geïnstalleerd wordt. Het zorgt d.m.v. een verwarmingsbuis en een bevochtiger (die automatisch geschakeld worden) dat de luchtvochtigheid in uw piano of onder uw vleugel constant blijft.
De prijs, inclusief montage, is € 690,- voor in een piano, € 640,- voor een vleugel tot 180cm en € 735,- voor een vleugel groter dan 180cm.
Alternatieven in de (droge) winterperiode
Flessen met water en/of een hydroceel unit tijdens deze periode helpen ook. Maar doorgaans wordt het vullen en verwijderen vergeten. Daardoor zijn deze middelen in de praktijk vaak erger dan de kwaal.
Ook zien wij wel eens handdoeken op de verwarmingen, droogrekken met natte was in de kamer en een grote pan water op de kachel. Niet alleen zorgt deze wijze van bevochtigen voor een fluctuerend, onregelmatig vochtigheidsniveau in de ruimte. Als u bedenkt dat in een gemiddelde huiskamer ongeveer tussen de zeven en veertien liter water per etmaal verdampt kunt u zich denk ik wel voorstellen welk omvang deze alternatieven moeten aannemen voor een goed resultaat. Maar blijft, iets is altijd beter dan niets.
Pas op:
Als u bij vorst gaat "luchten”, haalt u nog meer droge lucht in de kamer. Ook tocht en slechte isolatie kan de zaak erger maken omdat u droge buitenlucht naar binnen haalt. Als u deze droge buitenlucht gaat verwarmen wordt ze nog droger.
Zodra er over een Elfstedentocht gesproken wordt is extra waakzaamheid geboden. We hebben dan al een periode van strenge vorst achter de rug en er zit nog een periode vorst aan te komen.
U moet dan extra voorzichtig zijn en voor veel vocht zorgen.